کاربری زمین و پهنه های فعالیت
انسان از زمین استفاده های گوناگونی برای کشاورزی، صنعت و مسکونی می نماید و چگونگی استفاده از زمین به نام کاربری زمین خوانده می شود. البته گاه اتفاق می‌افتد که پس از سال‌ها استفاده از یک قطعه زمین، به‌دلایل مختلف نیاز به تغییر کاربری داشته باشد، مانند هنگامی که حریم شهر به بخشی از اراضی کشاورزی نزدیک شده و ملک مورد نظر، از جهات دیگر مفید واقع می‌شود. گاه نیز زمین قابلیت کشت و کار خود را از دست داده و در مقطعی از زمان از نظر کشاورزی نامناسب تشخیص داده می‌شود.
کاربری زمین در مناطق شهری در قالب طرح جامع شهر توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در دوره 10 ساله تصویب می گردد. در واقع طرح جامع، طرح بلندمدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و کشاورزی و تاسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، به سازی و اولویت های مربوط به آن ها تعیین شده و ضوابط و مقررات مربوط به کلیه موارد و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می گردد و برحسب ضرورت، قابل تجدیدنظر خواهد بود. طرح جامع کاملا وجاهت قانونی داشته و هنگام اقدام افراد برای کسب پروانه در پرونده شهرداری نیز وارد شده و نوع کاربری زمین در آن بیان می‌شود. تغییر کاربری زمین و استفاده متفاوت از آن نیازمند طی مراحل قانونی بوده و باید از طرف مراجع ذیصلاح تایید گردد.
در این طرح چهار پهنه کلان (S)، پهنه (R)، (M) و (G) تعریف گردیده است که هر کدام آنها به زیر پهنه های متفاوت تر با کاربری های متفاوت تقسیم می گردد که جدول این پهنه ها در ادامه همین مطلب آماده است. بدین ترتیب زمین های شهری با توجه به اینکه در طرح جامع شهری در کدام پهنه قرار گرفته باشند، کاربری، سطح اشغال و تراکم آنها و … تعیین می گردد.
